Μια ημέρα αφιερωμένη στο ραδιόφωνο
Αρχίζει το ματς ερήμωσε η πόλη τρεχάτε και αρχίζει το μάτς.
Πως μας ενώνει πως μας δονεί του Διακογιάννη η φωνή
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ πολυτεχνείο σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων ελλήνων.
Αυτές οι φωνές, και όχι μόνο, σημάδεψαν μια μεγάλη πορεία του ελληνικού ραδιοφώνου στη γενιά μας.
Ένα ραδιόφωνο που μεγάλωσε γενιές και γενιές με στιλ και φαντασία, με νοσταλγική διάθεση, άλλοτε μοδάτα η επαναστατικά, κλασικά και πάντοτε μαγικά, φευγάτα, με φωνές που μπορούσαν να πάρουν στα χέρια τους τις ζωές των άλλων και να τις αλλάξουν με δυο κουβέντες.
Ο κόσμος του ραδιόφωνου διέρχεται τη φάση της ουσιαστικής του αναγέννησης, χρησιμοποιώντας ως κύριο μοχλό τις νέες τεχνολογίες.
Στην δεκαετία του 60 ήταν τα τρανζίστορ που ήρθαν με μια ανανεωτική διάθεση να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο μέχρι τότε ο κόσμος άκουγε ραδιόφωνο. Τα φορητά μοντέλα άλλαξαν τη στάση των ακροατών απέναντι στο ραδιόφωνο, το οποίο και έπαψε να είναι πια κάτι σαν έπιπλο, που δεν έβγαινε από το σπίτι. Η τάση αυτή εξελίχθηκε και εκσυγχρονίστηκε στην αμέσως επόμενη δεκαετία με τα αυτόματα ραδιόφωνα που πρόσφεραν άλλες δυνατότητες στους ακροατές και ανέπτυξαν καλύτερα τη διάσταση της φορητότητας. Η δεκαετία του 80 ήρθε να μικρύνει τα μεγέθη και να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητες. Τα walkman με τα ακουστικά τους έφεραν άλλον αέρα, εκείνον της αυστηρά προσωπικής ακρόασης.
Ύστερα η ψηφιακή εποχή ήρθε να φέρει τα πάνω κάτω ακυρώνοντας στην πράξη την υλική υπόσταση του ραδιοφώνου και κάνοντας το άλλη μια λειτουργία σε μια εξελιγμένη πολυσυσκευή ήχου και εικόνας η μια δυνατότητα επιπλέον στο κινητό τηλέφωνο και κυρίως στους υπολογιστές. Το internet έδωσε δυναμικά το τελειωτικό χτύπημα.
Ο κόσμος, όμως, δεν εγκαταλείπει ποτέ το ραδιόφωνο και εκείνο που ζητάει είναι να είναι απλό στη χρήση και να εξασφαλίζει καλή ποιότητα.
Ήταν πριν από περίπου εκατό χρόνια το 1895 όταν ο πατέρας του ραδιόφωνου Γουλιέλμος Μαρκονι κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς δια μέσου ερτζιανών κυμάτων. Οι επιτυχίες του Μαρκόνι και άλλων ερευνητών (Ρεντζιναλντ, Φεσεντεν, Λι ντε Φορεστ) αποτελούν την απαρχή της ανάπτυξης της ραδιοφωνίας . Για τους μη μυημένους η ραδιοφωνία συνίσταται στη μετάδοση ομιλιών, μουσικής και λόγου σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς τη μεσολάβηση αγωγών αλλά με ηλεκτρομαγνητικά κύματα και στη λήψη τους από ειδικούς δέκτες. Άρχισε να αναπτύσσεται στη δεκαετία του 1910 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στη διάρκεια του Β! Παγκοσμίου Πόλεμου το ραδιόφωνο λειτούργησε ανταγωνιστικά έναντι του τύπου, αποκτώντας μεγάλο ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Οι δεκαετίες που ακολούθησαν το επανακατέστησαν κυρίως ψυχαγωγικό μέσο. Μέχρι όμως να χαλαρώσει στο Βασίλειο του, ήρθε η τηλεόραση να φουντώσει ένα νέου τύπου ανταγωνισμό, έως ότου τα πολυμέσα και το διαδίκτυο να επαναπροσδιορίσουν τα μεγέθη, να μεταλλάξουν τη λειτουργία και την ουσία όλων των μέσων επικοινωνίας και να φτάσουμε στο σύνθετο σημερινό σκηνικό.
Είναι όμως ποτέ δυνατό να πεθάνει το ραδιόφωνο;;
ΤΡΕΧΑΤΕ. Αρχίζει το μάτς ερήμωσε η πόλη…………
Πως η φωνή των συνεργατών του σταθμού και η μουσική που παίζουν τα cd φτάνει στα αυτιά σας;
Ο χώρος ηχοληψίας είναι ένας χώρος με προσεκτικά μελετημένη ακουστική και μια πολύ καλή ηχομόνωση έτσι ώστε να ελαττώνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα ο εξωτερικός θόρυβος που μεταδίδεται στο εσωτερικό του είτε μέσω του αέρα είτε μέσω στέρεων υλικών. Η ηχομόνωση στους τοίχους μπορεί να γίνει με την χρήση ήχο-απορροφητικού υλικού.
Μεταξύ του χώρου ηχοληψίας και του χώρου ελέγχου για τον οποίο θα αναφερθούμε στην συνέχεια μεσολαβεί ένα διπλό κρύσταλλο (και αυτό χρειάζεται επίσης για την ηχομόνωση του χώρου ηχοληψίας) για να μπορεί ο ηχολήπτης του σταθμού να έχει άμεση οπτική επαφή με τον παρουσιαστή της εκπομπής.
Κατά την διαδικασία της παρουσίασης της εκπομπής πραγματοποιούνται οι παρακάτω μετατροπές ενέργειας:
Η ακουστική ενέργεια, η φωνή δηλαδή, του παρουσιαστή μετατρέπεται σε ηλεκτρική- που δίνει τη δυνατότητα ευκολότερης επεξεργασίας του σήματος- και στην συνέχεια σε ενέργεια μαγνητικού πεδίου κάποιου μαγνητικού υλικού. Ο μετατροπέας με την βοήθεια του οποίου γίνεται η αλλαγή μιας μορφής ενέργειας σε κάποια άλλη είναι το μικρόφωνο.
Μέσω των μικροφώνων οι μεταβολές της πίεσης του ακουστικού πεδίου μετατρέπονται σε αντίστοιχες μεταβολές τάσης ηλεκτρικού σήματος. Η σωστή εκλογή του τύπου του μικροφώνου καθώς και η σωστή τοποθέτηση και χρησιμοποίηση του είναι αποφασιστικής σημασίας για μια εκπομπή λόγου.
Για την πιστή αναπαραγωγή της μουσικής και της ανθρώπινης φωνής ιδανική προϋπόθεση αποτελεί η χρησιμοποίηση μικροφώνου με ευθεία απόκριση συχνότητας αλλά είναι ελάχιστα τα μικρόφωνα που προσεγγίζουν την ιδανική αυτή κατάσταση.
Ο χώρος ελέγχου που αναφέραμε πιο πάνω χρησιμοποιείται σαν ιδανικό περιβάλλον ακρόασης. Μέσα σε αυτόν βρίσκονται οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές. Εδώ υπάρχει η κονσόλα ρυθμίσεων τοποθετημένη μπροστά στο κρύσταλλο που υπάρχει μεταξύ του χώρου ηχοληψίας και του χώρου ελέγχου.
Με την βοήθεια της κονσόλας γίνεται πιο εύκολος ο συνδυασμός και ο έλεγχος των συσκευών που βρίσκονται σε ένα στούντιο. Η βασική της λειτουργία είναι να κάνει δυνατό οποιοδήποτε συνδυασμό εξόδων η εισόδων η εφε ώστε να διευκολύνεται η ροή και η διαδικασία της εκπομπής του προγράμματος.
Σε μια αίθουσα ελέγχου, λοιπόν, είναι εγκατεστημένα, συνδεδεμένα στην κονσόλα ελέγχων και χειρισμών και λειτουργούν, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πικάπ, cd players, ενισχυτές ηχεία και τηλεφωνικές γραμμές που σκοπό έχουν να δίνουν τη δυνατότητα να συνομιλούν με τον παρουσιαστή της εκπομπής ακροατές οι οποίοι θέλουν να επικοινωνήσουν με τον σταθμό και να βγουν εάν επιθυμούν ζωντανά στον αέρα όπως λέγεται στην γλώσσα του ραδιόφωνου για να ακουστούν και από τους άλλους ακροατές.
Η κονσόλα ουσιαστικά είναι ένας μικτης που δίνει τη δυνατότητα στον ηχολήπτη να ελέγχει και να ρυθμίζει την ένταση και την ανάμιξη όλων των ηλεκτρονικών σημάτων που εμφανίζονται στις εισόδους της μέσω μικρόφωνων, ηλεκτρονικών μουσικών οργάνων η ηλεκτρονικών συστημάτων αναπαραγωγής του ήχου.
Μέσω της κονσόλας δίνεται επίσης η δυνατότητα στον ηχολήπτη να στείλει τα παραπάνω σήματα σε ανάλογα συστήματα αποθήκευσης η αναπαραγωγής (μαγνητόφωνα, σκληρούς η οπτικούς δίσκους υπολογιστή, μόνιτορ), και στην περίπτωση του ραδιοφωνικού σταθμού σε μια σειρά μηχανημάτων που θα οδηγήσουν το σήμα στο κέντρο εκπομπής του ραδιοφωνικού σταθμού και στην συνέχεια από το κέντρο εκπομπής στον ραδιοφωνικό μας δέκτη.
Του Γιάννη Πετσέλη, Ηλεκτρονικός-Ραδιοηλεκτρολόγος