Αν δεν μπορείτε να κάνετε κάτι, θάψτε το να σωθεί..
Γράφει ο Ι.Γ. Ασημακόπουλος
Τη Δευτέρα 21 Αυγούστου στον αύλιο χώρο του Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης, πραγματοποιήθηκε από τον Σύλλογο «Φίλων του Αρχαίου Θεάτρου» ανοιχτή συζήτηση, για την πορεία αποκατάστασης του Μνημείου, που όλο φτιάχνεται κι όλο μένει στα ίδια χάλια.
Εκατόν είκοσι (120) χρόνια (1890-92), από τότε που αποκαλύφθηκε από το Αγγλικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, το Αρχαίο Θέατρο Μεγαλόπολης παραμένει έρμαιο των καιρών. Αρκετά χρόνια μετά την αποκάλυψή του, η τοπική κοινωνία αντιλήφθηκε την αξία του και το Μνημείο έγινε σύμβολο και σημείο αναφοράς για τη σύγχρονη Μεγαλόπολη. Η πρώτη παράσταση αρχαίας τραγωδίας στο αρχαίο θέατρο Μεγαλόπολης, μετά από είκοσι και πλέον αιώνων σιγή, δόθηκε το καλοκαίρι του 1930.
Τη δεκαετία του 1950, ξεκίνησε μια προσπάθεια διεξαγωγής φεστιβάλ αρχαίας τραγωδίας που κράτησε για μερικά χρόνια. Στο διάστημα αυτό, χιλιάδες Μεγαλοπολίτες είδαν τα μεγαλύτερα ονόματα του Ελληνικού θεάτρου να περνούν από εκεί. Ο θεσμός όμως σύντομα ατόνησε. Έκτοτε σποραδικά δίνονταν κάποιες παραστάσεις, μέχρι τη δεκαετία του 80, οπότε το μνημείο άρχισε να καταρρέει και έκλεισε οριστικά.
Αν εξαιρέσουμε το ανατολικό ανάλημμα στο οποίο, μετά την κατάρρευση του, ξεκίνησε μια προσπάθεια ανάταξης του, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, δεν έχει μπει ούτε μια πέτρα. Το δυτικό ανάλημμα εδώ και χρόνια έχει ταφεί με αδρανή υλικά για να μη καταρρεύσει. Ποτέ δεν έγινε στο μνημείο, κάποια σοβαρή εργασία ανάταξης, αναστήλωσης ή όπως αλλιώς θα την έλεγαν οι ειδήμονες μηχανικοί ή αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού.
Βέβαια, τα τελευταία 50-55 χρόνια, συνέχεια ακούμε πως γίνονται μελέτες για την αναστήλωση του. Τελειώνουν οι μελέτες. Τελείωσαν οι μελέτες. Εντάσσεται σε πρόγραμμα χρηματοδότησης. Ξεκινάει η αναστήλωσή του με πανηγυρικές ανακοινώσεις, φανφάρες και ταρατατζούμ στα τοπικά ΜΜΕ. Απεντάσσεται από το πρόγραμμα χρηματοδότησης. Σταματάει η αναστήλωση που δεν ξεκίνησε ποτέ. Δεν υπάρχουν χρήματα. Δίνονται 2.8 εκατομμύρια Ευρώ από τη ΔΕΗ. Χάνονται (;;;) τα χρήματα της ΔΕΗ και κανένας δεν ξέρει τι έγιναν. Έρχεται νέος έφορος αρχαιοτήτων και σερβίρει φρέσκα κουλούρια. Ζητάει μελέτες. Ξανάμανα μελέτες και φτου από την αρχή.
Υπάρχουν λέει, στο ταμείο κάπου 800.000 ευρώ που δόθηκαν από το Δήμο, όμως κάποιο ελάχιστο ποσό που εκταμιεύτηκε, ήταν για την κοπή των χορταριών και όχι για κάποια εργασία αναστήλωσης.
Εν τω μεταξύ ο καιρός περνάει και οι Μεγαλοπολίτες μένουν με το όνειρο του αρχαίου θεάτρου και μια πικρία στα χείλη, από τα ασύστολα ψέματα που τους λένε κάθε φορά οι «αρμόδιοι», Δήμαρχοι, Νομάρχες, Περιφερειάρχες, Βουλευτές, Υπουργοί… αστροναύτες.
«Ευτυχές» ήταν το γεγονός ότι στην πρόσφατη συζήτηση που προκάλεσαν οι «Φίλοι του Αρχαίου Θεάτρου» ήταν παρόντες ο δήμαρχος κ. Χριστογιαννόπουλος και οι πρώην δήμαρχοι κύριοι Τσιριγώτης και Μπούρας. Έτσι είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε από πρώτο χέρι και καταλάβουμε τι έχει συμβει πραγματικά. Όλοι τους έριξαν τις ευθύνες εγκατάλειψης του Αρχαίου Θεάτρου στους «άλλους».
Ο Δήμαρχος είπε πως το μνημείο ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού, και υπογράμμισε με έμφαση τους αργούς ρυθμούς που κινούνται οι υπηρεσίες του. Βέβαια του διέφυγε το γεγονός, πως το ίδιο Υπουργείο Πολιτισμού ήταν και στην περίπτωση της Μεσσήνης που τελείωσε σε χρόνο ρεκόρ. Αλλά και στην περίπτωση της Νεμέας που οι ρυθμοί ήταν ταχύτατοι, αναδείχτηκαν οι αρχαιότητες και αξιοποιήθηκαν δεόντως. Γιατί λοιπόν εδώ συμβαίνουν όλα αυτά; Έχει κάποιο λόγο το Υπουργείο Πολιτισμού και δεν ξεκινάει τις εργασίες αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης; Μισεί τη Μεγαλόπολη; Προς τι όλες αυτές οι παλινδρομήσεις και τα ήξεις αφίξεις;
Πέρα από αυτά, απάντηση έδωσε και η τοποθέτηση του κ. Μιχόπουλου. Επί δημαρχίας του στο Καποδιστριακό δήμο Γόρτυνος, δρομολόγησε στην Καρύταινα τις αναστηλώσεις των πύργων Λεβένταινας και Ματζουρανόγιαννη, καθώς της Εκκλησίας και του σπιτιού του Κολοκοτρώνη στο κάστρο, και σήμερα τα έργα έχουν ολοκληρωθεί και αποδοθεί. Εννοείται πως κι εκεί ήταν το ίδιο Υπουργείο Πολιτισμού. Τί συνέβη και όλα πήγαν καλά; Μήπως τελικά δεν είναι το Υπουργείο Πολιτισμού ο φταίχτης;
Μπορεί ο Δήμαρχος να μην έχει αρμοδιότητα στην αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου, όμως σαν Δημοτική Αρχή μπορεί να χειριστεί το ζήτημα με άλλους τρόπους. Να ασκήσει πιέσεις. Να κάνει στοχευμένες κινήσεις. Αλλά κυρίως να κινητοποιήσει την τοπική κοινωνία, μέχρι να πετύχει το σκοπό του. Όμως δεν το κάνει.
Μπορεί πάνω στα αρχαία μνημεία το λόγο να τον έχει το Υπουργείο Πολιτισμού και «να κρατάει τα κλειδιά», όμως δεν του ανήκουν. Το αρχαίο θέατρο είναι ένα μνημείο πολιτισμού, και ανήκει σε όλους τους Μεγαλοπολίτες. Σε όλους τους Αρκάδες. Σε όλους τους Έλληνες. Είναι μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και οφείλουμε σαν κοινωνία να το προστατεύουμε και να απαιτούμε από την Πολιτεία τη συντήρηση, την ανάδειξή και την αξιοποίησή του.
Επομένως όλη αυτή η φιλολογία περί «ρυθμών» και «κλειδιών» που επικαλέστηκε ο κ. Δήμαρχος, δεν έχουν καμιά βάση και καμιά θέση εδώ πέρα. Είναι παραμύθια της Χαλιμάς και δικαιολογίες για αποποίηση των ευθυνών του που είναι μεγάλες, όπως και των προηγούμενων. Τι κάνουμε εδώ που φτάσαμε, όταν όλοι αποποιούνται τις ευθύνες τους;
Η τελευταία λύση είναι ο Σύλλογος φίλοι του Αρχαίου Θεάτρου. Να συσπειρώσουν την τοπική κοινωνία, και να ασκήσει ασφυκτικές πιέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις και σε όλα τα επίπεδα. Να απαιτήσει έρευνα για το τί έγιναν τα χρήματα που έδωσε η ΔΕΗ. Να απαιτήσει συγκεκριμένη απάντηση για το ποιες μελέτες υπάρχουν. Να απαιτήσει να ξεκινήσουν άμεσα εργασίες αναστήλωσης του μνημείου.
Ας ελπίσουμε πως στις επόμενες δημοτικές εκλογές θα εκλεγεί δήμαρχος κάποιος που δεν θα αποποιείται των ευθυνών του και μαζί με τον «Σύλλογο Φίλων του Αρχαίου Θεάτρου», θα καταφέρουν να κάνουν το όνειρο πολλών γενεών Μεγαλοπολιτών πραγματικότητα. Σε διαφορετική περίπτωση, θα ήταν καλύτερα να το θάψουν μπας και σωθεί, για να το αξιοποιήσουν οι επόμενες γενιές…
Παράσταση αρχαίας τραγωδίας στο αρχαίο θέατρο Μεγαλόπολης το καλοκαίρι του 1930
Εκδρομή του Γυμνασίου Μεγαλοπόλεως στο αρχαίο Θέατρο
Το Αγγλικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο αποκαλύπτει το αρχαίο θέατρο το έτος 1891
