Γράφει ο Ι. Γ. Ασημακόπουλος
«Βρε, καθέτως το καλάμι, αχ, μας το καβάλησες
και την ταπεινή μας γνώμη συ την εχαράμισες»
Λαϊκό άσμα: Μ. Ρασούλης, Ν. Ξυδάκης
Το καλάμι, είναι πολυετές φυτό με ευλύγιστο κούφιο ξυλώδη κορμό. Αγαπά το υγρό έδαφος αλλά αντέχει και στην ξηρασία. Καλάμι επίσης, είναι το μακρύ κυλινδρικό σύνεργο ψαρέματος. Το οστό της κνήμης. Ο αυτοσχέδιος ναργιλές που φέρνει καλάμι αντί μαρκούτσι. Καλάμι ή καλαμιά λέγεται το στέλεχος του σταχιού δημητριακών. Το μασούρι που επάνω τυλίγεται κλωστή για ύφανση. Τέλος καλάμι, λεγόταν άλλοτε και το όργανο γραφής (πένα).
Η λέξη καλάμι παράγεται από το αρχαίο «κάλαμος». Η επιστημονική ονομασία του φυτού, είναι «Αρούντο Ντόναξ» (Arundo donax), της οικογένειας Ποοειδή (Poaceae), με κοινές ονομασίες Καλάμι, Κάλαμος, Κάλαμος ο μείζων.
Στην ελληνική μυθολογία, καλάμι χρησιμοποίησε ο Πάνας για να φτιάξει την περίφημη σύριγγα και τον αυλό του και από κει οι άνθρωποι έφτιαξαν το σουραύλι, τη φλογέρα και διάφορα άλλα μουσικά όργανα. Από καλάμι είναι κατασκευασμένα κάποια βασικά μέρη μουσικών οργάνων όπως στη Γκάιντα, στη Φυσαρμόνικα κλπ…
Το καλάμι όμως κατά την αρχαιότητα, χρησιμοποιήθηκε και ως αντικείμενο ιππασίας από τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο, στα παιχνίδια με τα παιδιά του που υπεραγαπούσε. Κάποια μέρα όμως, τον είδε ένας φίλος του. Ο Aγησίλαoς τον παρακάλεσε να μην το διαδώσει. Εκείνος όμως δεν κράτησε το λόγο του. Έτσι επικράτησε πως ο Αγησίλαος «καβάλησε το καλάμι».
Η φράση «καβάλησε το καλάμι» έφτασε στις μέρες μας και τη λέμε, όταν θέλουμε να πούμε για κάποιον ότι κάνει κάτι παράξενο, γελοίο, που δεν συνάδει με τη θέση και το κύρος του. Με λίγα λόγια ότι «την ψώνισε». Ότι «πήραν τα μυαλά του αέρα», κυρίως μετά από κάποια επιτυχία, που είναι πιθανό να μην δικαιολογεί καν την έπαρσή του. Είναι η κλασσική περίπτωση αλαζόνα, σα να λέμε, καλαμοκαβαλάρη.
Παρεμπιπτόντως να σημειώσουμε πως η Ελλάδα βρίθει από καλαμοκαβαλάρηδες, που πιστεύουν πως είναι πολύ καλύτεροι, εξυπνότεροι, σημαντικότεροι, ομορφότεροι, υψηλότεροι, κομψότεροι, πλουσιότεροι και δημοφιλέστεροι απ’ όλους τους άλλους γύρω τους, ή και απ’ ό,τι στην πραγματικότητα είναι και οι ίδιοι.
Ο Παππούς Σωκράτης στον καιρό του, έλεγε: «Τους μεν κενούς ασκούς η πνοή διίστησι, τους δ’ ανόητους, το οίημα.» Δηλαδή: τα άδεια σακιά τα φουσκώνει ο αέρας και τους ανόητους η έπαρση.
Βέβαια, καθένας στην προσωπική του ζωή έχει το δικαίωμα να έχει οποιαδήποτε άποψη του αρέσει για τον εαυτό του. Από την άλλη μεριά, καθένας μπορεί να κρίνει και να έχει τη δική του άποψη για τον καθένα. Τα πράγματα όμως αρχίζουν να γίνονται ακόμα πιο δραματικά που προοιωνίζουν συμφορές, όταν ο καλαμοκαβαλάρης καλύπτει κάποια θέση σε κάποια βαθμίδα εξουσίας.
Τότε το αθώο καλάμι, το τόσο χρήσιμο σε αμέτρητες όμορφες και ποιοτικές εφαρμογές, γίνεται όργανο καταδυνάστευσης, καταπίεσης, βίας ψυχικής ή σωματικής. Γίνεται όργανο τέλεσης ύβρεως. Μέσο να καλύψει ο κάθε «καρεκλοκένταυρος» τις ανασφάλειές του. Να αποκτήσει με αθέμιτο τρόπο υλικά αγαθά. Να καλύψει ως προϊστάμενος το τίποτα που έχει μέσα του, ξεφορτώνοντας τα ψυχικά του απόβλητα στον εργασιακό του περίγυρο. Στην τοπική κοινωνία ως τοπικός άρχοντας. Στην ευρύτερη κοινωνία ως πολιτικός, Βουλευτής, Υπουργός, Πρωθυπουργός. Στους ανθρώπους που είναι αρμόδιος να υπηρετεί ως υπηρεσιακός παράγοντας, δικαστής, αστυνομικός, στρατιωτικός, ιερωμένος, επίσκοπος ή αρχιεπίσκοπος.
Αν αναλογιστούμε το τι βλέπουμε κάθε μέρα στα τηλεοπτικά πρωινάδικα, στις ειδήσεις, στις εφημερίδες, στα περιοδικά και στην καθημερινότητά μας, είναι φανερό πως η ίππευση του καλαμιού, (φυσικά όχι με τον γλυκό τρόπο του Αγησιλάου), αποτελεί μία από τις εθνικές μας… «αρετές».
Αν αναλογιστούμε ακόμα την παρακμιακή πορεία που βιώνουμε σαν λαός. Δημογραφική. Οικονομική. Πολιτική. Πολιτισμική. Ηθική. Τότε με σιγουριά μπορούμε να πούμε πως ήδη έχει συντελεστεί η ύβρις σε βάρος του ελληνικού λαού και είναι σε εξέλιξη η αρχαία νομοτέλεια* Άτη, Ύβρις, Νέμεσις, Τίση…
Σ.Σ.*: Η αλαζονεία, η ύβρις των αρχαίων, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ελαττώματα του ανθρώπου στο πέρασμα των αιώνων. Βασική αντίληψη είναι ότι η παραβίαση του μέτρου από τον άνθρωπο, η τύφλωση (άτη) τον οδηγεί στην ύβρη (αλαζονεία, υπέρβαση του μέτρου) και αυτό προκαλεί την οργή του θεού (νέμεση) και επιφέρει την καταστροφή, την τιμωρία του υβριστή (τίση).
